Veliki put 2005.

Subota 13.08 - Ustao sam u 07.30. Nakon doručka smo počeli da se pakujemo. Pakeri se raduju što bi im ovo trebalo biti poslednje slaganje opreme u bus u toku ovog Velikog puta. U 10h polazimo ka Padovi. Na auto-putu u blizini Verone zakrčenje saobraćaja. U 12.30 stižemo u Padovu. Odlazimo ka centralnom trgu. Tamo se nalaze biste velikana istorije i kulture ovog dela Evrope. Na istom trgu se nalazi i kapela Skrovenjija.


Ulica u Padovi	Biste velikana na Centralnom trgu Padove

Padova:

Grad u severoistočnom delu zemlje. Glavni je grad provincije Padova u regionu Venecije. Industrijski centar, ima proizvodne pogone za semena biljaka, delova za vozila, nameštaja i plastike. Proizvodnja alkoholnih pića i namirnica, kao što su: testenina, šećer i konzervirano povrće su takođe važni činilac ekonomije. Grad je živopisna slika raznih ulica koje vode pravo u centar mesta. Univerzitet Padova je jedan od najstarijih u Evropi. Najslavnija crkva Padove je Crkva svetog Antonija, sagrađena u 13tom veku u romansko-gotskom stilu. U njoj se nalazi grob Svetog Antonija od Padove, kao i muzej čudesa i podvižničkog života ovog sveca. Kapela Skrovenji je čuvena po njenoj unutrašnjosti i sa freskama koje je živopisao Florente Đoto. Freske izrađene od strane Ticijana se nalaze u školi Santo, nekad srednjovekovnoj trgovačkoj hali. Građanski muzej sadrži starine, kovane novčiće i galeriju primenjene umetnosti. Botanička bašta vodi poreklo iz 1545. godine, kao jedna od najstarijih javnih bašti u svetu. Ona je priznata od strane Uneskoa 1997. godine kao svetski nasledna baština.
Padova je bio jedan od najbogatijih gradova Severne Italije u kasnom periodu Rimske vladavine. Iako je grad uništen 601. godine od strane Lombardijaca, kasnije je vrlo brzo obnovljen i proglašen nezavisnom zajednicom. Gradom je od 1318. do 1405. godine upravljala familija Karara, i to u periodu kad je grad osvojen od strane Venecije. Mletačka republika je držala grad do njene propasti 1797. godine. Tokom Drugog svetskog rata je Padova pretrpela znatne štete bombardovanjem. Prema popisu iz 2001. godine, grad je imao 209,641 stanovnika.


Katedrala Svetog Antonija	Prilaz Svetom Antoniju

Najviše vremena sam proveo u kompleksu katedrale Svetog Antonija. Vraćam se na Trg velikana. Tamo se nalazi i pijaca gde se mogu kupiti vrlo povoljno cipele za sva godišnja doba. U 16.15 polazimo ka Veneciji. Zbog gužvi na auto-putu, u jedan od najlepših gradova Evrope stižemo tek u 17.45, iako je razdaljina između ova dva grada jedva nekih 30 km. Kupujemo karte za feribot. Vozimo se prilaznim morskim kanalom. Dah nam zastaje sve više kako se približavamo "gradu na vodi". U kanalu se nalaze mnogi brodovi, lađe, čamci, galije, gondole,... Pristajemo na dok. Na prilazu trga Svetog Marka uz dok vlada ogromna i večna gužva od turista. Krećem ka trgu i crkvi Svetog Marka. Moštvo golubova je takođe tamo.

Venecija:

    Grad je morska luka (najveća na Jadranu) u oblasti severo-istoka Italije. Nalazi se u regionu Veneto i glavni je grad provincije Venecije. Venecija leži na 120 ostrva oko kojih se nalazi 177 kanala. Tu se nalazi laguna gde je ušće reka Po i Pjave. Grad leži na krajnjem severu Jadranskog mora. Zbog njene istorijske uloge kao pomorske sile i trgovačkog centra, Venecija je poznata kao i «Kraljica Jadrana». Železničke i putne veze preko kanala obezbeđuju vezu Venecije sa kopnom. Duge peščane brane, odn. Granične plaže, na spoljašnjoj strani lagune obezbeđuju zaštitu grada od mora. Ostrva na kojima je grad izgrađen su povezana sa više od 400 mostova. Veliki kanal, otprilike 3km dugačak, teče kroz grad od severo-zapada ka jugo-istoku, deleći grad na približno dva jednaka dela. Đudeka kanal je širok otprilike 400m, odvajajući Kanal Đudeku (nalazi se na najjužnijoj tački grada) od glavnog dela grada. Motorna vozila nisu dozvoljena u uskim, vijugavim ulicama i stazama koje vode ka Starom gradu. Mostovi Starog dela grada su samo za pešake. Vekovima je najuobičajeno sredstvo prevoza bila gondola, jednostavan čamac s ravnim dnom koji se pogonio sa jednim ručnim veslom. Danas, gondole se koriste uglavnom u turizmu, dok motorni čamci prevoze skoro celu robu i putnike.
    Moderna Venecija se suočavala dosad sa mnogim izazovima, prvi je smanjenje prirasta stanovništva u odnosu na druge gradove Italije. Drugi problemi kojima se grad teško odupire su: erozija, poplave, opadanje vodostaja, zagađenje vazduha i vode u gradskoj zoni i godine postojanja. Nakon poplave iz 1966. godine, međunarodni napori za očuvanje istorijskih tekovina Venecije su vođeni od strane Unesko-a. Od tada su mnoge strukture grada obnovljene i sanirane. Poplava se i ranije tokom istorije grada pojavljivala. Ona nastaje usled mešanja dejstva visokih plima sa olujnim vetrovima. Nekoliko puta su se vršila eksperimentalna merenja gde su pred nepovoljne uticaje postavljane eksperimentalne mehaničke barijere. Vekovno propadanje građevina i drugih struktura, izazvano vekovnim ispiranjem podzemnih vodenih slojeva, našlo je rešenje u granicama upotrebe podzemnih voda i postavljanjem vodenih tokova od obližnjih masiva Alpa. Bilo kako bilo, Venecija je od početka 20tog veka potonula 23cm dublje u lagunu, a 2003. godine su počeli da se razvijaju projekti u visini više miliona dolara radi zaštite grada od daljnjeg potapanja. Konstrukcija od 1.6km duge pokretne odbrambene ograde, koja će zaustavljati plimu, je planirana za završetak u 2011. godini. Broj stanovnika prema popisu iz 2001 godine je iznosio 275,368.
    Glavna grana ekonomije je naravno turizam u zajednici sa divnom arhitekturom i kanalima. Tu su takođe prisutne i mnogobrojne kulturne i umetničke atrakcije. U gradu postoji nekoliko filmskih festivala koji su kroz protekle godine privlačile posetioce. Grad je takođe poznat po staklariji, ogledalima i perlama. Mnoštvo ovih turističkih suvenira se proizvodi na obližnjem ostrvu – Murano. Venecijska čipka, koja se pravi uglavnom na ostrvu Burano, je takođe popularna. Na kopnu, u Maestru i Margeriti, nalaze se postrojenja za brodogradnju i mnoga druga postrojenja koja uključuju: livnicu, čeličanu i fabriku hemijskih proizvoda. Od Drugog svetskog rata, mnogi Venecijanci su preseljeni u ove oblasti tražeći posao i smeštaj. Luka u Margeriti, koja upravlja sa najvećim delom pomorske trgovine, je premošćena kanalom koji je produžetak Đudeka kanala.
    Venecija se smatra jednim od najlepših gradova celoga sveta. Gradske strukture i ukrasi, od vizantijskog do renesansnog stila, pokazuju velika umetnička dostignuća. Radovi na Venecijskoj školi su predstavljeni po venecijskim palatama, javnim zgradama i crkvama.
    Centar i najposećeniji deo grada je trg Svetog Marka. Na istočnom kraju trga je crkva Svetog Marka i Dukaleova palata. Ova dva zdanja predstavljaju najznačajnije spomenike Venecije. Katedrala, koja je počela sa izgradnjom 828. godine, obnovljena nakon požara 976. godine, i rekonstrukcijom u periodu od 1047. i 1071. godine, primer je Vizantijske arhitekture. S druge strane palata, koja je počela sa izgradnjom 814. godine, zatim 4 puta razarana požarom, stalno je obnavljana se više dodavanih umetničkih detalja. Palata je primer italijanske Gotike sa nekim ranim elementima Renesanse. Severna strana trga je oivičena sa Prokuratijem starim (podignut 1496 godine), dok je južna strana trga oivičena Prokuratijem novim (podignut 1584 godine). Oba su izgrađena u italijanskom renesansnom stilu. Tokom vremena Mletačke republike, ove zgrade su bile rezidencije devetorici prokuratora, ili sudija, među kojima je dužd, odn. glavni sudija obično biran.
    Duž dveju palata i njihovih delova, Atrije i Fabricije nuove, se pružaju rejoni sa kafićima i radnjama. Blizu Duždove palate stoje dve čuvene granitne kule podignute 1180. godine, jedna držeći se krilatog lava Svetog Marka, dok druga se drži na krokodilu Svete Teodore od Studijuma. Najupadljivija karakteristika grada je zvonik Svetog Marka, koji je 91m visok. Izrađen je između 874. i 1150. godine i obnavljan nakon njegovog pada 1902. godine. U pozadini Duždove palate je čuveni Most uzdaha, koji spaja palatu sa javnim zatvorima. On je bio mesto kuda su zatvorenici prolazili ka putu za gubilišta. Odatle su mogli da poslednji put u životu vide spoljašnji svet. Najčuveniji od tri mosta koji prelaze preko Velikog kanala je rialto (podignut 1588. godine). On je oivičen sa duplim redom radnji. Veliki kanal, glavna arterija saobraćaja kroz Veneciju, je oivičen sa starim palatama venecijanske aristokratije, duž kojeg se nalaze mnoge strukture velike istorijske i arhitektske važnosti. Idući dalje na sever, blizu lagune, se nalazi crkva San Đovanija u Bragori iz 15tog veka. Crkva je nekad bila kapela za duždove Venecije, i sa svojim kupolnim i stubastim oblikom pripada italijanskom gotskom stilu. U blizini San Đovanija je najveći spomenik Venecije, bista venecijskog generala Bartolomea Koleonija u jahačkoj pozi. Ovaj spomenik je delo florentinskog umetnika Andreje del Verokija. U blizini biste se nalazi prostor Arsenal, bivše mesto brodogradnje i sada lokacija javne bašte. Ostrva se pružaju prema istoku, u smeru ostrva Lidoa. Ostrvo je grebenskog karaktera i nalazi se van lagune. Poznato je po turističkim odmaralištima i plažama za kupanje. Veliki muzeji, kao što je Ka'di Oro (lociran u gotskoj palati na Velikom kanalu), i istorijske crkve, nalaze se idući kroz grad. Stara biblioteka sadrži otprilike 13,000 rukopisa i više od 800,000 knjiga, neke od njih su neprocenjive vrednosti. Univerzitet Venecije je osnovan 1868. godine. Grad Venecija i njegova laguna su priznati od strane Unesko-a 1987. godine kao svetska nasledna baština.

    Filmski festival u gradu, svetski najstariji, odigrava se svakog septembra, počev od njegovog osnivanja u 1932 godini. Bijenale, međunarodna izložba savremene umetnosti, se održava svake dve godine od juna do novembra u bašti Kastelo. On se nalazi istočno od crkve Svetog Marka. Udruženi dvogodišnji festivali arhitekture se takođe organizuju u naizmeničnim godinama. Tamo se može videti vizuelna umetnost, kao i godišnji festivali plesa, muzike i pozorišta.
    Zona oko Venecije je bila naseljena u stara vremena od strane Veneta. Prema tradiciji, grad je osnovan 452. godine, kad su stanovnici Akvileje, Padove i drugih italijanskih gradova našli skloništa na ostrvima lagune od napada teutonskih plemena, koji su izvršili invaziju na Italiju u 5tom veku. Naseljenici su uspostavili sopstvenu upravu, koja je vođena od strane sudova, i koji su sprovodili zakon na 12 glavnih ostrva. Iako su bili deo Istočnog rimskog carstva, Venecijanci su imali izvestan stepen autonomije. 697. godine je stanovništvo organizovalo Veneciju kao republiku pod vođstvom izabranog dužda. Unutrašnje neslaganje je znatno omelo kurs politike vlade tokom sledećih vekova, ali je neprestana pretnja stranih invazija ujedinila stanovništvo. Napadi od strane Saracena 836. godine, i Ugara 900. godine, su uspešno odbijeni. 991. godine, Venecija je potpisala komercijalni ugovor sa Saracenima, gde je bilo reči o politici Venecije: Radije trgovina sa Muslimanima, nego borba protiv njih. Krstaši, i rezultujući razvoj trgovine sa Azijom, doveo je do proglašenja Venecije kao najvećeg komercijalnog centra za trgovinu sa Istokom. Republika je veoma profitirala od podele Vizantijskog carstva 1204. godine, i postala je politički najjača evropska sila na Mediteranu. Porast bogate aristokratije dao je više pokušaja plemića da uspostave političku prevlast, i otuda - stvaranje republike. Do kraja 13tog veka, Venecija je postala kruta oligarhija. U 13tom i 14tom veku, Venecija je bila uključena u seriju ratova protiv Đenove, njenim glavnim trgovačkim protivnikom. U ratu od 1378 do 1381 godine, Đenova je bila primorana da prizna nadmoć Venecije i njenu vlast. Osvajački ratovi su omogućili Veneciji da osvoji teritorije u komšiluku, i da do kraja 15tog veka postane grad-država koja je bila ujedno i vodeća pomorska sila u hrišćanskom svetu.
    Početak turskih osvajanja polovinom 15tog veka, obeležio je opadanje moći Venecije. Posle toga, suočena sa napadima stranih zavojevača i drugih italijanskih država, snaga Venecije je bledela. Pronalazak pomorskog puta ka Indiji oko Rta Dobre nade od strane portugalskog pomorca Vaska de Game (od 1497. do 1498. godine), ubrzao je opadanje moći Venecije. 1508. godine, Sveti rimski car, papa, Francuska i Španija su se udružili protiv Venecije u Ligi Kambraji, i podelili posed Venecije međusobom. Iako je Venecija ponovo stekla njenu dominaciju putem mudre diplomatije 1516. godine, ona nikad više nije mogla obnoviti njenu političku snagu.
    1797. godine je Venecija bila okupirana i ukinuta od strane Napoleona Bonapartea, a zatim je predata Austriji. 1805. godine je Austrija bila prisiljena da preda Veneciju kraljevstvu Italije pod francuskom kontrolom, ali je 1814. godine ponovo stekla vlast nad Venecijom. Godinu dana kasnije, Venecija i Lombardija su se udružile da bi formirale Kraljevstvo Lombardije i Venecije. Venecijanci, pod italijanskim državnikom Danijelom Maninom, glasali su protiv austrijske uprave 1848. godine. Time je nova republika uspostavljena. Austrija, bilo kao bilo, ponovo je uspostavila kontrolu nad Venecijom godinu dana kasnije. 1866. godine, nakon Sedmonedeljnog rata, Venecija je postala deo novo-uspostavljenog kraljevstva Italije.
    1902. godine se zvonik Svetog Marka na katedrali srušio. Morao je biti kompletno renoviran (završen 1912. godine). Grad je preživeo teškoće Drugog svetskog rata bez rušenja. 1966. godine, poplava je uzrokovala ozbiljnu štetu istorijskim građevinama. Pozorište La Fenis je izgorelo 1996. godine, a njegova rekonstrukcija je završena u decembru 2003. godine.

U 23.30 polazimo za Srbiju.

Nedelja 14.08 - Posle nekoliko pauza, hrvatsko - srpsku granicu prelazimo u 11h. Pravimo još jednu pauzu od nekih sat vremena. Inače, razlog za ovolike pauze je bio u činjenici da je sa novinarskim ekipama raznih beogradskih TV kuća zakazan susret u 14.30 ispred platoa hrama Svetog Save. Na plato ispred hrama stižemo konačno u 14.10. Sledi slikanje i davanje kratkih izjava o utiscima sa putovanja. Nakon zajedničke slike svih učesnika Velikog puta, iznosimo stvari iz autobusa. Pozdravljamo se, i u nadi da ćemo se svi ponovo videti na nekom drugom Velikom putu, razilazimo se. U Novi Sad stižem oko 16h.

Ponovo u Beogradu

- K R A J -

Integralnu verziju teksta ovog izveštaja u (Word formatu) možete preuzeti ovde.

tekst: Mirko Žarković, PD Naftaš - Novi Sad
fotografije: Dragana Arandjelović, Branislav Božović,
Dragan Djukić, Djurdjica Ristić,
Vladislav Matković, Predrag Milošević,
Miroslav Sardelić, Radmila Rosić i Mirko Žarković

vodje puta: Vladislav Matković i Boris Mićić, PD Pobeda
obrada izveštaja: Nenad Jovanović - Pobeda Web Team